میدان یا فلکه یا بازار فروش اجناس

میدان یا فلکه یا بازار فروش اجناس

روزی یکی از علاقمندان به ادبیات فارسی می‌گفت؛ تفاوت میان "میدان" و "فلکه" در این است که "فلکه" مکانی است، برای دور زدن اتومبیل‌ها اما "میدان" مکان فروش میوه و سبزی و .. است!
☆
چنین طرز اندیشه‌ای ممکن است، در وهله‌ی اول مورد پسند بی‌تعمقان واقع شود اما با کمی مطالعه و تعمق می‌توان به واقعیت دست یافت!
به‌منظور هرچه بهتر روشن شدن موضوع، به‌معنای "فلکه" و "میدان" می‌پردازیم!
فرهنگ فارسی معین
میدان
[فارسی پهلوی] پهنه‌ی زمین. فلکه. عرصه. محوطه‌ای که چند خیابان بدان وصل می‌شود. (جمع آن میادین) زمین یا محوطه‌ی بازی و مسابقه
☆
فرهنگ فارسی معین
فلکه
[عربی] قطعه زمین گِرد. میدان
☆
حال نکته‌ی جالب اینجاست که ایشان "فلکه" را فارسی و "میدان" را به دلیل اینکه جمع آن از سوی عرب‌ها "میادین" در نظر گرفته شده است، عربی می‌دانست و این در حالی است که عکس چنین تصوری صادق است!
همان‌طور که می‌دانید، عربهای چادرنشین در صحرا و بیابان زندگی می‌کردند و چنانچه کسی به جست‌وجو و تکاپو بپردازد، به‌روشنی به این نکته پی می‌برد که عربها تا حدود یک قرن پیش نیز چادرنشین بودند و به‌گفته‌ی یکی از دوستان محققم، هنوز هم برخی از عشایر و قبایل عرب چادرنشین هستند. حتا در دیگر کشورهای خاورمیانه هم چنین پدیده‌ای کم‌وبیش به چشم می‌خورد!
همانطور که می‌دانید، واژگان بر اساس نیاز مردم پدید می‌آیند، بنابراین طبیعی است، قومی که خانه‌نشین و دارای کوچه و خیابان نبوده و جز بیابان محوطه‌ای برای زندگی کردن نداشته، نداند، میدان چیست و بعدها این واژه را از فارسی‌زبانان آنهم با معنای تازه‌ای که آن را هم از زندگی ایرانیان کسب کرده، وام گیرد.
تا آنجا که به جستجو و تکاپو پرداختم و با دوستان زبان‌شناس به مشاوره پرداخته‌ام، به این نتیجه رسیدم؛ رفته‌رفته عربها با زندگی شهرنشینی ایرانیان آشنا شدند و مشاهده کردند که مردم ایران در کنار میدان‌ها دست به فروش میوه (به‌ویژه؛ "موز" که جز "بنان" به‌صورت "الموز" در میان عرب‌ها رایج است)، تنقلات، بستنی، فالوده و ... می‌زنند و از واژه‌ی "میدان" نه معنای حقیقی بلکه معنایی مجازی اراده کردند و بدین ترتیب مکان فروش اجناس را "میدان" نامیدند و‌ در سرزمین ما هم رفته‌رفته چنین معنایی کم‌وبیش دارای کاربرد شد و بعدها میدان مبارزه و میدان جنگ و میدان مسابقه و ... هم به آن افزوده شد.
بنابراین واژه‌ی "میدان" در نظر عربها به بازار فروش (تره‌بار و ...) معروف است، نه فارسی زبانان که در زبان مشترک مرز و بوم ما از واژگان "فلکه" و "میدان" یک‌معنا اراده می‌شود، منتها "فلکه" به شکل هندسی دایره است اما "میدان" می‌تواند، دارای دیگر اشکال هندسی نیز باشد.
برای نمونه؛ نقش جهان اصفهان 👇👇

آنچه که این میدان را از دیگر میدان‌ها متمایز می‌سازد، شکل هندسی مستطیلی آن است که با ظاهر دایره‌ای یا متمایل به بیضی شکل است.
یا میدان مثلثی شکل Place Dauphine در پاریس 👇👇👇

میدان دوفین یک میدان مثلی شکل است که تقریبا در انتهای غربی Ile de la Cité پاریس قرار دارد.
معنای "میدان" در واژه‌نامه‌های عربی: 👇👇👇

فضل الله نکولعل آزاد
۱۴۰۲/۴/۹ کرج
http://lalazad.blogfa.com
http://faznekooazad.blogfa.com
http://fazlollahnekoolalazad.blogfa.com
http://f-lalazad.blogfa.com
http://www.nekoolalazad.blogfa.com
http://nazarhayeadabi.blogfa.com.
http://nekooazad.blogfa.com
http://www.sadivahaafez.blogfa.com/
Www.karshenasaneadabiatefarsi.blogfa.com

اینستاگرام. مطالب ادبی lalazad-40

@
@
«

نوشته شده توسط فضل الله نکولعل آزاد در جمعه نهم تیر ۱۴۰۲ |