از سری مقالات غلط ننویسیم ( بچه گانه یا بچگانه . روزمره گی یا روزمرگی . رانندگی یا راننده گی

                         از سری مقالات غلط ننویسیم ( بچگانه یا بچه گانه .  روزمره گی یا روزمرگی .  رو به رو ،  یا   روبرو . زندگان یا زنده گان ) 

 

بسیار دیده ایم که به روی بعضی از  شیشه ی  مغازه های پوشاک فروشی ، نوشته شده :

بچه گانه 

                   اصولاً  این طرز نوشتن نادرست است  !  زیرا هر گاه بخواهیم به آخر واژگانی که با « های » ناملفوظ مختوم شده اند ، نشانه ی نوع ( انه ) بیفزاییم ،  « ها » حذف و به گاف بدل می شود.

       روزمرگی و زندگی و رانندگی  هم همینطور ؛ اگر بخواهیم به آخر کلماتی که به « های » ناملفوظ ختم شده اند « یا ء » نسبت بیفزاییم ؛  « هاء » ، حذف و به « گاف » بدل می شود

                   زندگان و مردگان نیز از این قاعده مستثنی نیست . چرا که ؛ اگر بخواهیم ،  به آخر واژگانی که به « های » ناملفوظ مختوم شده اند ( ان ) جمع بیفزاییم « ها » حذف و به « گاف » بدل می شود

               واژه ی مرکب  « روبرو » به معنای « مقابل » از کلمات « رو ، به ، رو » تشکیل شده ، اما مزید بر علت نیست که در عبارات ، جدا از یکدیگر نوشته شود !  البته عمل جداسازی کلمات از یکدیگر ، از فنون نوشتاری است ؛ اما می بایست استثناها را هم در نظر گرفت . گروهی ویراستار کم سواد ،  گمان می کنند که هر جا به کلمات مرکب برخورد کردند ؛ می بایست آن را از یکدیگر جدا سازند !  از همین روی چند ناشر کم سوادتر از خود را فریفتند ، خویش را حرفه ای معرفی کردند  و با عبارات نویسندگان ، عمل اکروباتیک انجام دادند !

        کلمه ی مرکب  « روبرو » معنایی مستقل دارد و می بایست همین گونه نوشته شود ، چرا که در امر جدا سازی کلمات ، استثنا ء هم وجود دارد

    برخی از کلمات غلط و درست

 

  اشتباه نوشتاری                 درست

 

حضرتعالی                         حضرت عالی

به کلّی                               بکلّی

حامله گی                           حاملگی

قاعده گی                           قاعدگی

اطاق                                 اتاق

رو به رو                            روبرو

راننده گی                          رانندگی

بچه گانه                             بچگانه

شئونات                               شئون

اینکه                                   این که

آئین                                    آیین

شورایعالی                          شورای عالی

بی باک اند                          بی باکند

هشیاراند                             هوشیارند

دست آویز                          دستاویز

دست فروش                      دستفروش

وجوهات                             وجوه

نخبه گان                             نخبگان

پیش آهنگ                         پیشاهنگ

شب آهنگ                          شباهنگ

شب آویز                            شباویز

نگهداشتن                         نگه داشتن

چه قدر                             چقدر

هیچگاه                            هیچ گاه

جواهرات                         جواهر

چنان چه                          چنانچه

به هیچ وجه         ‌          به هیچ وجه

یک جور                         یکجور

یک جا                            یکجا

هیچجا                          هیچ جا

میشود                          می شود

اینگونه                         این گونه

سبزیجات                     سبزی ها

میوه جات                    میوه ها

بل که                           بلکه

 

               نشانه ی (  صفت  تفصیلی و عالی ) به صفت وصل می شوند !  مانند :  بهتر ، کمتر ، خوبترین  ، ‌خوبتر ، مهمترین  و ........

اما کلمات بلند ، مانند : متشکل ، مستقل ، متحمّل ،  مجلل ، مفصّل ، از این قاعده مستثنی است و این  دو نشانه به آن واژگان و امثالهم وصل نمی شود !

 

علامت جمع « ها » در اسامی خاص به کلمه ی قبل از خود وصل نمی گردند مانند: حافظ ها ، شریعتی ها ، هدایت ها ، ناتو رئالیست ها ، و......

   « ها » نشانه ی جمع فارسی ، به کلمات قبل از خود که به « های ناملفوظ » مختوم شده اند ؛ نمی چسبد . مانند : کاشانه ها ، خانه ها

« ها » نشانه ی جمع فارسی ، بهتر است به کلمه ی قبل از خود وصل نشود ، علی الخصوص که کلمه عربی باشد ! اما در کلمات کوتاه فارسی اشکال ندارد ، به کلمه ی قبل از خود وصل شود ، مانند : کوهها ، اینها ، زنها ، آنها ، راهها ، آبها ، لبها ، شبها و......

            واژه ی « هم » که توانایی آن را دارد اسمی مستقل ، پدید آورد ؛  نباید جدا نوشته شود ! مانند: همکار ، همدرد ، همدل ، همراه ، همراز

 صفت و موصوف نباید به هم وصل شوند ! مانند : زن خوب

مضاف و مضاف الیه نیز از این قاعده مستثنی نیست !  مانند : زنگ مدرسه

 

            فضل الله نکولعل آزاد    ۱۳۹۵   

فضل الله نکو لعل آزاد ...